Łagów jest miejscowością w województwie Dolnośląskim, leżącą zaledwie kilometr na wschód od Zgorzelca – miasta na pograniczu polsko-niemieckim.

Po raz pierwszy miejscowość wymienia się w 1305 roku pod nazwą Lutolfelshain. Na przestrzeni wieków nazwa Łagowa wielokrotnie ulegała zmianom, zapisywano ją na różne sposoby. W 1346 roku wspomina się o Lewtelhayn, w 1437r. pisze się o Lutoldisheyn, a w 1475r. znajdujemy Leutoldshain. W późniejszych latach Łagów wymieniany jest jako Leupelshain (1510), Leupotzhein (1593), Leipoldishain (1753). Przed 1945 rokiem wieś nazywała się Leopoldshain, a zaraz po II wojnie światowej Leopoldów.

Według źródeł historycznych jednymi z pierwszych właścicieli Łagowa byli Penzigowie z Pieńska. Istnieje rozbieżność, co do okresu, w którym weszli oni w jego posiadanie – otóż jedne źródła podają, że miało to miejsce na początku XIV wieku, a inne, że dopiero pod koniec XV wieku.

Właścicielem części wsi w połowie XV wieku był Heincze von Kottwitz. W latach 1475-1476 Mikołaj von Salza z Pisarzowic odkupuje fragment wsi od swojego szwagra Mikołaja von Penziga. W niektórych źródłach możemy wyczytać, że kupcami wsi byli Axtowie – mieszczanie zgorzeleccy.

Rodzina Salzów odsprzedaje swój majątek w Łagowie Jerzemu Cromerowi. Pod koniec XV wieku - Jerzy Emerich - jeden z najbogatszych patrycjuszy w historii Zgorzelca, stopniowo wykupuje wieś. W 1507 roku, po śmierci J. Emericha, Łagów dostaje w spadku jego córka Dorota - żona Sebastiana Schutza.

W 1573 roku – Michał Ender, mieszczanin zgorzelecki i szlachcic w drugim pokoleniu odkupuje dobra łagowskie od spadkobierców Schutza. Enderowie pisali się „von Sercha”, od czasu, gdy kupili w 1568 r. wieś Żarkę (dawniej Sercha). Karol Ender von Sercha - syn Michała, człowiek uczony i cieszący się dużym szacunkiem na dworze cesarskim, był jednym z najbliższych przyjaciół znanego mistyka i filozofa, Jakuba Bohme (1575-1624).

Jakub Bohme

Jakub Bohme

Bohme dał kiedyś na przechowanie Enderowi swój rękopis „Jutrzenki”, z którego w niedługim czasie zrobiono kilka odpisów. Rozprowadzono je w wśród sympatyków filozofa (z zawodu szewca), gdzie cieszyły się dużą popularnością. Kłopoty zaczęły się wówczas, gdy jeden z odpisów dostał się do ortodoksyjnego proboszcza zgorzeleckiego Grzegorza Richtera. Nie mógł on zdzierżyć faktu, że rzemieślnik ośmielił się pisać książki o tematyce religijnej i z tego też powodu żądał jego ukarania. Na szczęście dzięki ówczesnemu burmistrzowi Zgorzelca – Bartłomiejowi Scultetusowi udało się uniknąć kłopotów autorowi „Jutrzenki”.

W XVII i XVIII wieku Łagów miał wielu właścicieli, z których znaczna część pochodziła z warstw mieszczańskich. Na początku XX wieku w roku 1913 magistrat zgorzelecki zakupił południową część wsi, tzw. Górny Łagów.

Mieszkańcy Łagowa doświadczyli różnych okropności podczas wojen. Podczas wojny trzydziestoletniej nękały ich wojska saskie, szwedzkie i cesarskie. W armii cesarskiej służyli żołnierze z różnych krajów, min. Hiszpanie, Włosi, Chorwaci i Walończycy. W roku 1631 miejscowość została ograbiona przez wojska cesarskiego marszałka Rudolfa von Tiefenbacha, nie oszczędzono nawet kościoła.

Rok później mieszkańcy utracili większość bydła, żołdakom nie udało się zabrać wszystkich sztuk, gdyż część z nich schowano w pobliskich lasach. W 1633 roku wojsko generalissimusa Wallensteina, który kwaterował w miejscowym zameczku, dokonywało grabieży i gwałtów na miejscowej ludności.

24 listopada 1745 roku do Łagowa zawitał sam król Prus - Fryderyk II Hohenzollern, który rozlokował się tutaj wraz ze swoją armią.

Fryderyk II

Fryderyk II

Wojna siedmioletnia, która toczyła się w latach 1756-1763, także zostawiła swoje ślady w Łagowie. We wrześniu 1756 roku biwakowali tutaj kawalerzyści pruscy. 7 września 1757r. jedna z kul armatnich wystrzelona w bitwie pod Ujazdem trafiła w wieżę łagowskiego kościoła.

Tutaj także w 1758r. rozłożyły się obozem wojska cesarskie feldmarszałka Dauna, który na szczęście zakazał swoim żołnierzom jakichkolwiek grabieży pod karą śmierci. We wrześniu 1759 roku łagowianie „gościli” armię pruską księcia Henryka Hohenzollerna, a rok później korpus generała Schmettau.

Feldmarszałek Daun

Feldmarszałek Daun

Rok 1813 był jednym z najgorszych w okresie wojen napoleońskich. To właśnie 23 maja tego roku rozegrała się kilkugodzinna bitwa na łąkach pomiędzy Łagowem, a Trójcą. Po jednej stronie stanęły wojska francuskie wraz z saskim korpusem Reyniera, a po drugiej wojska sprzymierzone (rosyjsko-pruskie).

Po południu około godziny 14:00 na polu bitwy pokazał się sam Napoleon, który przybył tam ze swoją gwardią. Wojska rosyjsko-pruskie, którymi dowodził generał Pahlen nie przestraszyły się jednak wielkiego francuskiego wodza i dzielnie broniły się aż do nocy.

Dla mieszkańców Łagowa był to bardzo koszmarny dzień. Uciekający Rosjanie puścili z dymem 10 domów wraz z pastorówką, a czaru goryczy dopełnili Włosi, którzy ogołocili wieś ze wszelkich zapasów. Straty, które ponieśli właściciele majątku – rodzina von Modrach oraz tutejsza gmina oszacowano na 27 tysięcy talarów.

Jakby tego było mało, wiele łagowskich gospodarstw spłonęło także podczas walk, które miały tutaj miejsce cztery miesiące później.

Napoleon

Napoleon

Kościół znajdujący się w Łagowie powstał w średniowieczu. Wg Pilcha kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego w Łagowie zbudowany został w połowie XIII wieku. Inne źródła (Mischke) podają, że jeszcze w 1400 roku we wsi była jedynie mała kaplica, w której msze odprawiane były przez duchownego ze Zgorzelca. Pierwsze informacje, w których mówi się już o kościele parafialnym w Łagowie pochodzą z 1431 roku.

Pierwszym pastorem ewangelickim w latach 1530-1545 był zgorzelecki szewc Sartorius – wyświęcony przez samego Marcina Lutera. W 1675 roku zmieniono wystrój wnętrza świątyni oraz wyremontowano wieżę (remontu wieży dokonano także w 1675, 1681, 1767 roku).

O kościelnych organach, których twórcą był Christow Meywald z Pobiednej, po raz pierwszy wspomina się w roku 1741. Następną przebudowę wnętrz kościoła przeprowadzono pod nadzorem zgorzeleckiego architekta Richtera w 1880 roku.

Kościół

Kościół

W północnej części wsi, od strony Jędrzychowic, znajduje się renesansowy pałacyk, przy którym znajduje się rozległy park. Został on zbudowany w 1581 roku na polecenie Michała Endera von Sercha. Z testamentu Karola Endera von Sercha, syna fundatora, wynika że na początku XVII wieku we dworze mieściła się biblioteka, zbrojownia, kolekcja monet oraz dwa wielkie kredensy.

Pałac

Pałac

Dwór poddano renowacji w latach 1780-1782 oraz w XIX wieku. Po raz ostatni dokonano remontu pałacu kilka lat temu. Ww. pałacyk to budowla o podstawie czworobocznej z wieżą. Pierwotnie dwór miał dwa narożne, okrągłe bastiony obronne i zdobioną dekoracjami grafitowymi elewację.

Do pałacyku w Łagowie często przybywali władcy, arystokraci i wysocy oficerowie, a wszystko to z powodu bliskości Zgorzelca jak i komfortowego umeblowania. Tutaj kwaterował w 1620 roku margrabia karniowski Jan Jerzy Hohenzollern, dowódca 18-tysięcznego korpusu mającego chronić Łużyce przed wojskami cesarskimi i saskimi.

Jan Jerzy Hohenzollern

Jan Jerzy Hohenzollern

W 1633 roku, kierujący oblężeniem Zgorzelca - książę frydlancki i żagański, generalissimus Albrecht von Wallenstein, obrał sobie za kwaterę łagowski zameczek.

Albrecht von Wallenstein

Albrecht von Wallenstein

Także Jan III Wettyn był częstym gościem we dworze, a w tym okresie był on jeszcze następcą tronu. Książe wyjechał z Drezna w obawie przed szalejącą w Saksonii zarazą. Wettyn mieszkał w Zgorzelcu, ale często przyjeżdżał konno do łagowskiego dworu ze względów kulinarnych. Książę bardzo lubił ucztować na świeżym powietrzu w cieniu starych dębów pobliskiego parku.

Jan III Wetyn

Jan III Wetyn

Liczba mieszkańców: 1845r. – 524, 1861r. – 566, 1926r. – 810, 1939 – 1059, 1941r. – 1058, 2000r. – 977, a w 2011 r. - 1305.

Licznik

© 2009-2024 by GPIUTMD

Łagów na mapie